Rechterlijke instanties in Nederland
Rechtbank Nederland telt elf rechtbanken. Ze bestrijken elk een deel van het land. Zo’n rechtsgebied heet arrondissement. Iedere rechtbank heeft verschillende zittingsplaatsen. De rechtbank behandelt rechtszaken op het gebied van het civiel recht, het strafrecht en het bestuursrecht. Arbeids-, huur- en huurkoopgeschillen en alle andere zaken die gaan om een bedrag van € 25.000,- of minder, worden behandeld door de kantonrechter. De voorzitter van het bestuur van een rechtbank is de president.
Wie tegen een uitspraak van de rechtbank in beroep gaat, komt terecht bij het gerechtshof. Nederland telt vier gerechtshoven: Amsterdam, Arnhem-Leeuwarden, ‘s-Hertogenbosch en Den Haag. Hun rechtsgebied heet ressort. De rechters verrichten, net als bij de rechtbank, hun werkzaamheden in verschillende afdelingen. Er is in elk hof een team of afdeling civiel recht, strafrecht en belastingrecht. Het gerechtshof kijkt bij de behandeling van de zaak opnieuw naar alle feiten en maakt een eigen beoordeling. De rechters bij het gerechtshof noemen we raadsheren. De uitspraak heet ‘arrest’.
Naast de rechtbanken en de gerechtshoven zijn er nog twee bijzondere gerechten: de Centrale Raad van Beroep (in Utrecht) en het College van Beroep voor het bedrijfsleven (in Den Haag). De Centrale Raad is een bestuursrechter die vrijwel alleen zaken behandelt waarin hoger beroep is ingesteld tegen een uitspraak van de rechtbank. Dit college is vooral werkzaam op het gebied van de sociale zekerheid en het ambtenarenrecht. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven oordeelt over geschillen op het terrein van het sociaal-economisch bestuursrecht, en in hoger beroep over zaken betreffende onder meer de Mededingingswet en de Telecommunicatiewet. Hoge Raad Het hoogste rechtscollege in Nederland is de Hoge Raad der Nederlanden in Den Haag, kortweg aan te duiden als de Hoge Raad.
De Hoge Raad houdt zich bezig met cassatierechtspraak. De Hoge Raad stelt niet meer zelf de feiten vast, maar bekijkt of het gerechtshof bij zijn beslissing het recht goed heeft toegepast. Het beroep in cassatie heeft dan ook als belangrijkste functie het bevorderen van een uniforme rechtstoepassing door de recht-banken en de gerechtshoven. Bij de Hoge Raad worden zaken beslist door drie rechters. In speciale gevallen, dit ter beoordeling van de Hoge Raad, wordt een zaak door vijf leden behandeld. Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State De Raad van State is een adviesorgaan van de regering.
De Afdeling bestuursrechtspraak houdt zich bezig met rechtspraak. De zaken die de Afdeling bestuursrecht behandelt, hebben uitsluitend betrekking op conflicten tussen burgers (of bedrijven) aan de ene kant en de overheid aan de andere kant. Dit soort conflicten wordt doorgaans eerst behandeld bij de betreffende overheidsinstelling in een zogeheten bezwaarschriftenprocedure. Wie het niet eens is met de beslissing van het overheidsorgaan, kan in beroep bij de sector bestuursrecht van de rechtbank. Beroepen op de beslissing van de rechtbank worden behandeld door de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, maar soms ook door de Centrale Raad van Beroep of het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
De Raad voor de rechtspraak vormt het overkoepelende bestuur voor de rechtbanken, hoven en bijzondere colleges. Belangrijke taken van de Raad zijn: zorgen voor de begroting, verdeling van financiële middelen over de gerechten en ondersteuning van de zelfstandige bedrijfsvoering door de gerechten. Een andere belangrijke taak is het, na overleg met de gerechten, adviseren van regering en parlement over wetten die de rechtspraak raken. Daarnaast ondersteunt de Raad activiteiten van de gerechten ter bevordering van de uniformiteit en kwaliteit van de rechtspleging.
Bron: Rechtspraak.nl